Σε 110 εκατομμύρια ευρώ εκτιμά τις ζημιές στην ελαιοπαραγωγή της Κρήτης, λόγω δάκου, ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης. 

Σχετική ανάλυση κάνει ο ΣΕΔΗΚ σε αναλυτικό υπόμνημα που έστειλε στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μάκη Βορίδη, εξηγώντας πως είναι επιτακτική η ανάγκη εξεύρεσης τρόπου αποζημίωσης των πληγέντων από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους.

 Παράλληλα στο υπόμνημα δίνεται σημαντική βαρύτητα στην εξεύρεση ριζικής λύσης για την άρση της αναποτελεσματικότητας της μεθόδου, η οποία ταλανίζει την Κρήτη και άλλες περιοχές τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΣΕΔΗΚ, «η παραγωγή - η οποία φέτος στην Κρήτη αναμενόταν γύρω στους 90.000 τόνους - εκτιμάται πλέον μειωμένη κατά 30% (30.000 τόνους) και η αξία της αποτιμάται συνολικά σε περίπου 80 εκατομμύρια ευρώ.

Η υποβάθμιση της ποιότητας, της οποίας το επίπεδο παλαιότερα ήταν πολύ υψηλό και γνωστό διεθνώς αφού τα ελαιόλαδα του νησιού είχαν κατά 95% οξύτητες 0,3-0,4 και χαρακτηρίζονταν από τους Ιταλούς ως «extrissima», φέτος είναι απελπιστική. Λάδια υψηλής ποιότητας με οξύτητες 0,3-0,4 είναι πολύ σπάνια και μόνο λίγα από αυτά, περίπου 20%, είναι 0,5-0,8 (έξτρα παρθένα). Τα περισσότερα από αυτά (50%) είναι 0,8-2,0 (κοινά παρθένα), ενώ τα υπόλοιπα (30%) είναι 2-8 οξέα (βιομηχανικά).

Συνολικά εκτιμάται ότι υπάρχει αύξηση του μέσου επίπεδου οξύτητας κατά 2,0 και πλέον, η όποια, σύμφωνα με τα ισχύοντα στην αγορά (μείωση τιμής κατά -0,03 ευρώ/κιλό ανά αύξηση οξύτητας κατά 0,01%) προκαλεί μείωση των τιμών τουλάχιστο κατά 0,50 ευρώ ανά κιλό. Συνέπεια της υποβάθμισης αυτής αποτελεί η μείωση της αξίας της παραγωγής κατά 30 εκατομμύρια ευρώ. Επομένως συνολικά οι οικονομικές απώλειες λόγω δακοπροσβολής εκτιμώνται σε 110 εκατομμύρια ευρώ».

Τι προτείνει ο ΣΕΔΗΚ

Παρακάτω, ο ΣΕΔΗΚ διατυπώνει τις προτάσεις:

- «Η χρηματοδότηση πρέπει να καταστεί επαρκής κάθε χρόνο σε κάθε περιοχή ανάλογα με τις κλιματικές και άλλες συνθήκες. Οι ψεκασμοί δεν μπορεί να καθορίζονται με βάση λογιστικά άλλα με βάση επιστημονικά κριτήρια, ανάλογα με τα δεδομένα της εξέλιξης του εντόμου.

- Η καταβολή των εισφορών των παραγωγών πρέπει να αναθεωρηθεί. Ορθό είναι να γίνεται με βάση τον αριθμό των προστατευόμενων δέντρων και να καταβάλλεται από τις επιδοτήσεις ώστε να είναι εξασφαλισμένη. Τα ελαιοτριβεία πρέπει να απαλλαγούν από αυτή την ευθύνη, ώστε να επιτελούν ελευθέρα την πραγματική αποστολή τους.

- Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο πρέπει να αναθεωρηθεί πλήρως και να καθοριστούν νέοι κανόνες για την εφαρμογή της μεθόδου, λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες αγρονομικές και εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στις ελαιοκομικές περιοχές.

- Ο πρώτος γενικός ψεκασμός πρέπει να γίνεται έγκαιρα ανάλογα με την πρωιμότητα της χρονιάς σε κάθε περιοχή και να εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε όλους ανεξαιρέτως τους ελαιώνες, ακόμη σε εκείνους σε δύσβατες περιοχές, με εξέταση ακόμη και της χρήσης drones εάν εξασφαλιστεί η οικολογική τους καταλληλότητα. Και αν υπάρχουν ενδείξεις, πρέπει να γίνεται και δεύτερος και τρίτος.

- Το εποπτικό προσωπικό (τομεάρχες) πρέπει να προσλαμβάνεται έγκαιρα για 8 μήνες από τέλη Απριλίου έως αρχές Μάιου, ώστε να ενημερώνεται και εκπαιδεύεται πλήρως στις συνθήκες της περιοχής που θα εργαστεί.

- Τα χρησιμοποιούμενα φάρμακα πρέπει να επιλέγονται αφού ελεγχθεί στην πράξη με πειραματικές δοκιμές η αποτελεσματικότητά τους, από αρμόδια ιδρύματα, όπως γινόταν και στο παρελθόν.

- Η βιολογία και κυκλοφορία του εντόμου πρέπει να παρακολουθείται όλο τον χρόνο (ακόμη και τον χειμώνα) από τα υπάρχοντα ερευνητικά ινστιτούτα και κέντρα προστασίας φυτών με δίκτυα παγίδων άλλα και ρίψεις επισκόπησης (sondage) και να εκδίδεται δελτίο πορείας του εντόμου όπως γίνεται και με άλλες φυτονόσους.

Έτσι, θα υπάρχει ενημέρωση των υπηρεσιών εφαρμογής για την εποπτεία και την αξιολόγηση των δεδομένων δικτύων παγίδων που εγκαθίσταται από το σύστημα».

Δακοκτονία  - «Ίδρυση ειδικού φορέα στην Περιφέρεια»

«Η αντιμετώπιση όλων των προηγούμενων προβλημάτων, όπως έχει αποδειχτεί από τις εμπειρίες των τελευταίων ετών, δεν μπορεί να γίνει με τις κατά καιρούς πρόσκαιρες επιμέρους θεραπείες και εμβαλωματικές λύσεις των εκάστοτε παρουσιαζόμενων προβλημάτων. Συνήθως η επίλυση κάποιων από αυτά προκαλεί τη δημιουργία άλλων, πλέον δυσεπίλυτων».

Ο ΣΕΔΗΚ θεωρεί ότι μια ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να επιτευχθεί «μόνο με ριζική αναδιοργάνωση του ισχύοντος συστήματος με τη δημιουργία ενός νέου ειδικού φορέα που θα έχει τη συνολική επιστημονική, διοικητική και οικονομική ευθύνη, όπως το παλαιό “Ταμείο Προστασίας Ελαιοπαραγωγής”.

Ο φορέας αυτός, για να έχει ευελιξία, θα πρέπει να λειτουργεί αυτόνομα ως ΝΠΙΔ όπως παλαιότερα το “Ταμείο Προστασίας Ελαιοπαραγωγής”, και να έχει κεντρική και περιφερειακή διάρθρωση με έδρες στις Περιφέρειες και παραρτήματα στις Περιφερειακές Ενότητες. Θα είναι υπεύθυνος και υπόλογος για την οργάνωση και τη διεξαγωγή της συλλογικής δακοκτονίας με δολωματικούς ψεκασμούς στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές, με βάση τις υπάρχουσες επιστημονικές γνώσεις και εμπειρίες.

Παράλληλα μπορεί να έχει αρμοδιότητα για την υλοποίηση και ευρύτερων προγραμμάτων που έχουν σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος και την υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες (Ισπανία, Τυνησία κ.ά.).

Οπωσδήποτε ο φορέας θα πρέπει να συνεργάζεται με τις κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ και τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας (ΔΑΟΚ) των Περιφερικών Ενοτήτων, καθώς και με τα Ιδρύματα Έρευνας και Κέντρα Προστασίας Φυτών κάθε περιοχής, τα οποία μπορούν να ενεργούν δοκιμές νέων φαρμάκων, συσκευών, οργάνων και υλικών δακοκτονίας, εκπαιδεύσεις προσωπικού αλλά και διατήρηση δικτύων παρακολούθησης του εντόμου κατά όλη την διάρκεια του έτους.

Πόροι του φορέα μπορούν να είναι οι εισφορές που ήδη καταβάλλουν οι παραγωγοί, αφού εξορθολογιστεί ο τρόπος της είσπραξής τους ώστε να μη διαφεύγουν οι επιτήδειοι. Σαν βάση των εισφορών πρέπει να είναι ο αριθμός των ελαιοδέντρων, ή η έκταση των ελαιώνων, και η είσπραξη να γίνεται από τις επιδοτήσεις και θα αποδίδονται στον φορέα».

neakriti.gr